ΑΓΧΟΣ ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΣΚΥΛΟΥΣ: ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

O σκυλάκος μας είναι μια εξαιρετική συντροφιά για παιχνίδι και δραστηριότητα στη φύση, για χαλάρωση και στιγμές ηρεμίας μέσα στο σπίτι.

Μάλιστα, πολλές μελέτες έχουν καταδείξει και με επιστημονικές μετρήσεις τα πλεονεκτήματα της συμβίωσης με έναν σκύλο, ανάμεσά τους ο περιορισμός των επιπέδων άγχους, η μείωση της αρτηριακής πίεσης και η αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης, δύο από τις βασικές «ορμόνες της χαράς» και απαραίτητες για την ευημερία μας.

Ένα εξίσου σημαντικό όφελος απ’ τη συμβίωση με έναν σκύλο είναι ότι ουσιαστικά μας υποχρεώνει να τηρούμε ένα πρόγραμμα ρουτίνας στο σπίτι και στις καθημερινές βόλτες, κάτι που μας βοηθά να έχουμε, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες γύρω μας, την αίσθηση μιας φυσιολογικής καθημερινότητας και βελτιωμένη διάθεση.

Φυσικά, όσο απολαμβάνουμε εμείς τη συντροφιά του, ο σκύλος μας απολαμβάνει στο πολλαπλάσιο τη δική μας αφού σε έναν μεγάλο βαθμό αποτελούμε το κέντρο του κόσμου του! Γι’ αυτό και όταν του λείπουμε μπορεί να εκδηλώσει άγχος αποχωρισμού, είτε είναι κουτάβι είτε μεγαλύτερο σκυλάκι, άγχος που θα εκφράσει με αλλαγές στη συμπεριφορά και τη διάθεσή του.

Tip: Αν κάτι μας απέδειξε η κατάσταση της πανδημίας που βιώσαμε ως ανθρωπότητα είναι ότι τα κατοικίδια ζώα αποτελούν μια εξαιρετική συντροφιά, πολύ σημαντική για τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία πολλών από εμάς.

Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι σημαντικό να βοηθήσουμε με τη δική μας συμπεριφορά το σκυλάκο μας να αναπτύξει την αίσθηση της ασφάλειας και να μάθει να διαχειρίζεται το άγχος του αποχωρισμού, διδάσκοντάς του τρόπους που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του.

ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΚΥΛΟ ΝΑ ΗΡΕΜΕΙ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ

Το να μπορεί ο σκυλάκος μας να νιώθει καλά όταν είναι μόνος του και να ελέγχει τον εκνευρισμό που του προκαλεί η μοναξιά είναι πολύ σημαντικό.

Εάν καταφέρουμε να του διδάξουμε ορισμένες «δεξιότητες διαχείρισης του προσωπικού του χρόνου», αυτό θα είναι κάτι που θα ωφελήσει και τους δυο μας στο μέλλον.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Οι παρακάτω ιδέες θα μας βοηθήσουν ενώ εξίσου χρήσιμη μπορεί να είναι η συμβουλή του κτηνιάτρου μας που γνωρίζει την ιδιοσυγκρασία του μικρού μας ζώου και τις συνθήκες της ζωής μας.

• Δένουμε το σκύλο από το λουρί του σε ένα σταθερό αντικείμενο λίγα μέτρα μακριά μας. Μπορούμε αυτή την ώρα να του δώσουμε ένα μασητικό παιχνίδι για να τον κρατήσουμε ευχάριστα απασχολημένο. Προσπαθούμε να επαναλαμβάνουμε αυτή την άσκηση τουλάχιστον πέντε φορές την ημέρα, για 5 με 10 λεπτά κάθε φορά. Σταδιακά και καθώς το σκυλάκι μας δείχνει να εξοικειώνεται με τη αποστασιοποίηση, αυξάνουμε την απόσταση μεταξύ μας μέχρι τελικά να τον μεταφέρουμε σε ένα άλλο δωμάτιο.
• Εάν για την εκπαίδευση του σκύλου μας χρησιμοποιούμε πάρκο ή κλουβί, μπορούμε να τον αφήνουμε να ξεκουράζεται εκεί αρκετά συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα διαλείμματα ξεκούρασης θα πρέπει να είναι σύντομα και να του προσφέρουμε ταυτόχρονα ένα αγαπημένο του παιχνίδι ώστε να δημιουργηθεί μία θετική σύνδεση στο μυαλό του.
• Εάν δεν έχουμε εκπαιδεύσει τον σκύλο σε πάρκο ή κλουβί αλλά υπάρχει ένα από αυτά στο σπίτι, μπορούμε ως εναλλακτική λύση να βάζουμε εκεί το φαγητό του αλλά και τις λιχουδιές και τα παιχνίδια του. Έτσι θα τον προτρέψουμε να μπει μέσα και να μείνει εκεί για λίγα λεπτά. Στη συνέχεια, μπορούμε να καθιερώσουμε σύντομα διαλείμματα μέσα στο πάρκο ενώ εμείς βρισκόμαστε τριγύρω, βλέπουμε τηλεόραση ή κάνουμε δουλειές στο δωμάτιο.
• Εάν η καθημερινότητά μας περιλαμβάνει πολλές δουλειές -ή φυσική δραστηριότητα- εκτός σπιτιού, μπορούμε κάποιες από τις φορές που βγαίνουμε έξω να αφήνουμε τον σκυλάκο μας στο σπίτι αντί να τον παίρνουμε πάντα μαζί μας. Ακόμη όμως κι αν δεν υπάρχει λόγος να βγούμε, μπορούμε απλά να τον βοηθήσουμε στην «εξάσκηση υπομονής» βγαίνοντας για λίγο από το σπίτι και κλείνοντας την πόρτα πίσω μας.
• Το να μπορεί να κοιμάται όταν είναι μόνος του στο σπίτι αποτελεί επίσης μια σημαντική δεξιότητα. Για να την εξασκήσει ο σκυλάκος μας μπορούμε σταδιακά να μεταφέρουμε το κρεβάτι ή την κουβέρτα όπου παίρνει τον υπνάκο του μακριά από εμάς ή σε άλλο δωμάτιο.

ΚΑΘΙΕΡΩΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΡΟΥΤΙΝΑ

Όταν γνωρίζουμε από πριν τι θα ακολουθήσει, συνήθως είμαστε, σκύλοι και άνθρωποι, πιο ήρεμοι! Ιδιαίτερα σε περίπτωση που ο σκυλάκος μας είναι αγχώδης, το σταθερό πρόγραμμα, ώστε να γνωρίζει από πριν τι θα γίνει είτε είμαστε κι εμείς στο σπίτι είτε λείπουμε, θα τον βοηθήσει να παραμείνει ήρεμος.

Προσπαθούμε, λοιπόν, να καθιερώσουμε μια καθημερινή ρουτίνα έτσι ώστε ο σκύλος μας να μάθει σιγά σιγά το πρόγραμμά του (και το δικό μας!).

Η ρουτίνα αυτή θα περιλαμβάνει το φαγητό, τη σωματική άσκηση, το χρόνο για παιχνίδια, την τουαλέτα και την εκπαίδευσή του.

Ο φιλαράκος μας θα πρέπει επίσης να γνωρίζει πότε δεν θα μπορεί να χαρεί την παρέα και την αφοσίωσή μας μέσα στην ημέρα – είτε είμαστε στο σπίτι και π.χ. εργαζόμαστε, είτε λείπουμε. Μπορούμε να του μάθουμε ότι αυτές οι ώρες είναι ιδανικές για να κοιμάται ή για να παίζει με το αγαπημένο του παιχνίδι!

ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΥΓΕΙΑ

Ο χρόνος που αφιερώνουμε στο σκύλο μας, για παιχνίδια, για βόλτα, για εκπαίδευση, είναι σημαντικός για την ευεξία του.

Ιδανικά, και ανάλογα με τη ράτσα και την ηλικία του, καλό είναι η αλληλεπίδραση με τον σκυλάκο μας να τον «κουράζει» σωματικά και να του προσφέρει αρκετά ερεθίσματα ώστε μετά να αποζητά την ηρεμία και την ξεκούραση.

Μια καλή ιδέα είναι να του αφιερώνουμε χρόνο για ζωηρό παιχνίδι και/ή εντατική άσκηση πριν φύγουμε από το σπίτι, όταν ξέρουμε ότι θα λείψουμε για αρκετές ώρες, ώστε να εξαντλήσει την ενεργητικότητά του, να εκτονωθεί και να είναι πιο δεκτικός στο να μείνει μόνος και να ξεκουραστεί στο σπίτι.

ΟΡΙΟΘΕΤΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΧΩΡΟ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ

Όταν ορίζουμε έναν χώρο (το χαλάκι του, το σπιτάκι του ή απλά μια γωνία στο δωμάτιο) για να ξεκουράζεται ή να παίζει ο σκύλος μας με τα παιχνίδια του, τον βοηθάμε να καταλάβει ότι εκεί μπορεί να περνάει τον χρόνο του με ασφάλεια όταν εμείς δεν θα είμαστε μαζί του στο σπίτι.

Πώς θα πάρει το μήνυμα; Μπορούμε να τον εκπαιδεύσουμε να πηγαίνει σε εκείνο το σημείο με επιβραβεύσεις κι ανταμοιβές στην αρχή, αυξάνοντας στη συνέχεια το χρόνο που θα θέλουμε να παραμείνει εκεί.

Όταν εξοικειωθεί με την ιδέα, μπορούμε να συμπεριλάβουμε το χώρο αυτό στην καθημερινή μας ρουτίνα, μαθαίνοντας τον σκυλάκο μας να κάθεται εκεί μετά τη βόλτα ή το παιχνίδι για να ξεκουραστεί ή να παίξει με τα παιχνίδια του.

Tip: Ένα ρούχο με τη μυρωδιά μας, π.χ. μια παλιά μπλούζα, ή μια μαλακή κουβερτούλα θα βοηθήσει τον φιλαράκο μας να αποδεχτεί και να νιώθει πιο άνετα στο σημείο που έχουμε επιλέξει ως χώρο χαλάρωσης.

ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΩΝ

Για τους σκύλους που υποφέρουν από ήπιο άγχος αποχωρισμού, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαιτέρως αποτελεσματική η διαδικασία που ονομάζεται «ανάστροφη συσχέτιση ερεθισμάτων».

Με την κατάλληλη εκπαίδευση, η αντίδραση άγχους ή ανησυχίας που εμφανίζει ο τετράποδος φίλος μας όταν έρχεται αντιμέτωπος με μία συγκεκριμένη κατάσταση μετουσιώνεται σε μία θετική αντίδραση.

Με τον καιρό, ο σκυλάκος μας θα μάθει ότι αυτό που φοβάται, να μένει δηλαδή μόνος του, είναι στην ουσία κάτι καλό. Στην περίπτωση του άγχους αποχωρισμού, την αίσθηση του «καλού» του την προσφέρει μια λαχταριστή λιχουδιά.

Πρακτικά, για να αναπτύξουμε αυτόν τον συσχετισμό, μπορούμε να προσφέρουμε στον σκυλάκο μας μια λιχουδιά την ώρα που φεύγουμε από τη σπίτι. Για να συσχετίσει αυτή την ευχαρίστηση με την απουσία μας δεν θα πρέπει να του δίνουμε παρόμοιες λιχουδιές όσο είμαστε μαζί του.

ΑΓΧΟΣ ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΒΑΘΜΟΥ

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις άγχους αποχωρισμού, η εκπαίδευση είναι πιο περίπλοκη. Εάν ο σκύλος μας βασανίζεται από έντονο άγχος θα πρέπει σταδιακά να συνηθίσει να μένει μόνος του, αρχικά για μικρά χρονικά διαστήματα, τη διάρκεια των οποίων θα αυξάνουμε σταδιακά.

Η διαδικασία εκπαίδευσης που συστήνεται γι’ αυτές τις περιπτώσεις είναι η «απευαισθητοποίηση και ανάστροφη συσχέτιση ερεθισμάτων».

Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται καλύτερα υπό την καθοδήγηση ενός εκπαιδευμένου και έμπειρου επαγγελματία καθώς είναι σχετικά εύκολο να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και τελικά ο σκυλάκος μας να εμφανίσει ακόμα χειρότερα συμπτώματα φόβου και άγχους.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΟΥΜΕ

Εάν υποψιαζόμαστε ότι ο τετράποδος φίλος μας υποφέρει από κάποιο είδος άγχους αποχωρισμού, τα παρακάτω συμπτώματα θα επιβεβαιώσουν την υποψία μας.

Ούρηση/Αφόδευση: Ο σκύλος που υποφέρει από άγχος αποχωρισμού μπορεί να το εκδηλώσει με κάποιο «ατύχημα» όταν μείνει μόνος στο σπίτι. Αν το «ατύχημα» συμβεί όταν εκεί γύρω βρίσκεται κάποιο μέλος της οικογένειας, τότε μάλλον δεν πρόκειται για άγχος αποχωρισμού.

Γάβγισμα/Ουρλιαχτό/Κλάμα: Όταν μένει μόνος του, μπορεί ο φιλαράκος μας να εκφράζει «φωναχτά» τη δυσαρέσκειά του. Μπορεί να γαβγίζει δυνατά, να βγάζει ουρλιαχτά ή να κλαίει.

Μάσηση/Σκάψιμο/Φθορές: Μερικοί σκύλοι που δυσκολεύονται να αποδεχτούν τη μοναξιά τείνουν να καταστρέφουν τα πράγματα στο σπίτι. Μπορεί για παράδειγμα ο σκύλος μας να μασουλήσει την κάσα της πόρτας ή τα παπούτσια μας ή να σκάβει μπροστά από τις πόρτες και τις εξόδους.

Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αρνητική μόνο εξαιτίας των φθορών, αλλά κυρίως επειδή υπάρχει κίνδυνος αυτοτραυματισμού για τον σκύλο μας, να σπάσει κάποιο δόντι, να σκίσει ή να γρατζουνίσει το πέλμα του και να τραυματίσει τα νύχια του.

Διαφυγή: Ο σκύλος που υποφέρει από άγχος αποχωρισμού ενδέχεται να επιχειρήσει να διαφύγει από το μέρος όπου βρίσκεται περιορισμένος.

Μπορεί να προσπαθήσει να σκάψει ή να μασήσει την πόρτα ή την περίφραξη για να φύγει, και με τον τρόπο αυτό μπορεί να τραυματίσει τα δόντια ή τα νύχια του.

Φυσικά, εάν τα καταφέρει μπορεί να βγει έξω από το σπίτι και να κινδυνεύσει από ατύχημα ή να προκαλέσει ο ίδιος κάποιο ατύχημα με τη συμπεριφορά του μέσα στο σπίτι.

Περπάτημα πάνω κάτω: Ορισμένοι σκύλοι όταν είναι αγχωμένοι περπατάνε αργά ή πιο γρήγορα πάνω σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Μπορεί να τρέχουν σε κύκλο ή να περπατάνε πάνω κάτω.

Tip: Για να μπορούμε να αποδώσουμε τις παραπάνω συμπεριφορές του σκυλάκου μας σε άγχος αποχωρισμού, η βασική παράμετρος είναι να συμβαίνουν μόνο όταν είναι μόνος του στο σπίτι ή στο δωμάτιο, χωρίς την παρουσία ενός μέλους της οικογένειάς μας.

ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Η αγχώδης συμπεριφορά του σκύλου μας μαζί με όλα όσα μπορεί να συνεπάγεται, ΔΕΝ οφείλεται σε ανυπακοή ή σε ιδιορρυθμία.

Εάν ο σκύλος μας παρουσιάζει μία συμπεριφορά που συσχετίζεται με το άγχος αποχωρισμού, ας προσπαθήσουμε να θυμόμαστε ότι ο σκυλάκος μας είναι ταραγμένος και προσπαθεί να χειριστεί το άγχος που νιώθει.

Άρα η τιμωρία και τα μαλώματα δεν είναι κάτι που θα βοηθήσει, αντίθετα εάν καταφύγουμε σε κάτι τέτοιο, ο τετράποδος φίλος μας μπορεί να αναστατωθεί ακόμη περισσότερο και το πρόβλημα να γίνει ακόμη χειρότερο.

Αυτό που χρειάζεται είναι αγάπη, υπομονή και επιμονή. Ο σκυλάκος μας είναι ένας σύντροφος ζωής και του αξίζει να του τα προσφέρουμε όλα αυτά, ειδικά εάν δυσκολεύεται ψυχολογικά να διαχειριστεί μια αλλαγή στη ζωή του και στη ζωή μας.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι ο κτηνίατρος  είναι ένας εξαιρετικός σύμβουλος σε αυτές τις περιπτώσεις και ο άνθρωπος που θα μας επιβεβαιώσει ότι οι παραπάνω συμπεριφορές σχετίζονται με άγχος αποχωρισμού και όχι με κάποιο πιθανό πρόβλημα υγείας.